Việc sở hữu nhà chung cư tại các đô thị lớn ngày càng trở nên phổ biến trong bối cảnh đất đai hạn chế và nhu cầu nhà ở tăng cao. Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng nhà chung cư luôn đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp lý nhằm đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của các bên liên quan. Ngày 01/8/2024, Thông tư số 05/2024/TT-BXD đã chính thức có hiệu lực, kèm theo đó là Quy chế quản lý và sử dụng nhà chung cư mới với nhiều điều khoản cập nhật, điều chỉnh nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của chủ sở hữu. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu nhà chung cư theo quy định mới.
Quyền sở hữu và sử dụng phần sở hữu riêng và chung
Một trong những quyền cơ bản nhất của chủ sở hữu nhà chung cư là quyền sở hữu và sử dụng phần diện tích thuộc quyền sở hữu riêng, bao gồm căn hộ và các phần diện tích khác theo quy định pháp luật. Bên cạnh đó, chủ sở hữu cũng có quyền sử dụng phần sở hữu chung như hành lang, cầu thang, sân chơi và các tiện ích chung khác của tòa nhà. Điều này đảm bảo rằng quyền sử dụng tài sản của mỗi cá nhân được pháp luật bảo vệ và đồng thời cân bằng quyền lợi giữa các chủ sở hữu khác nhau trong tòa nhà.
Trách nhiệm đi kèm với quyền sử dụng này là việc bảo trì phần sở hữu riêng của mình. Chủ sở hữu phải thực hiện việc bảo trì định kỳ để đảm bảo không gây ra thiệt hại hoặc ảnh hưởng đến các phần sở hữu chung và của người khác. Nếu việc không bảo trì gây hư hỏng, chủ sở hữu sẽ phải bồi thường thiệt hại cho những người bị ảnh hưởng.
Tham dự và biểu quyết tại Hội nghị nhà chung cư
Hội nghị nhà chung cư là cơ quan quan trọng, nơi các chủ sở hữu có thể tham gia thảo luận và biểu quyết các vấn đề liên quan đến quản lý, vận hành và sử dụng nhà chung cư. Theo quy định mới, chủ sở hữu có quyền yêu cầu chủ đầu tư, Ban quản trị hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức Hội nghị nhà chung cư để thảo luận các vấn đề quan trọng. Tại hội nghị, mỗi chủ sở hữu có quyền biểu quyết các vấn đề được đưa ra thảo luận, từ việc chọn đơn vị quản lý vận hành cho đến các chi phí liên quan đến bảo trì và sửa chữa.
Đặc biệt, ngay cả khi không tham dự hội nghị, chủ sở hữu vẫn phải chấp hành các quyết định đã được thông qua tại hội nghị này. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc ra quyết định, đồng thời tránh tình trạng mâu thuẫn hoặc tranh chấp giữa các chủ sở hữu.
Yêu cầu thông tin từ chủ đầu tư và Ban quản trị
Một trong những điểm mới của quy định là quyền yêu cầu chủ đầu tư hoặc Ban quản trị cung cấp các thông tin liên quan đến việc quản lý và sử dụng nhà chung cư. Điều này đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu khi Ban quản trị chưa được thành lập và đơn vị quản lý vận hành chưa được ký hợp đồng. Chủ sở hữu có quyền yêu cầu các thông tin công khai về chi phí, dịch vụ và các vấn đề khác liên quan để đảm bảo rằng họ luôn được thông tin đầy đủ và chính xác về tình hình của nhà chung cư.
Điều này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch trong quản lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động của Ban quản trị và các đơn vị cung cấp dịch vụ.
Đóng góp kinh phí và chi phí liên quan
Một trong những trách nhiệm quan trọng nhất của chủ sở hữu nhà chung cư là đóng góp đầy đủ các chi phí liên quan đến quản lý, vận hành và bảo trì. Những chi phí này bao gồm kinh phí quản lý vận hành nhà chung cư, kinh phí bảo trì phần sở hữu chung và các khoản lệ phí khác theo quy định.
Việc không đóng đầy đủ kinh phí này có thể dẫn đến các biện pháp xử lý theo hợp đồng dịch vụ quản lý vận hành giữa Ban quản trị và đơn vị quản lý. Nếu chưa có hợp đồng, nội quy nhà chung cư sẽ quy định các biện pháp xử lý, bao gồm việc tạm ngưng cung cấp các dịch vụ liên quan cho chủ sở hữu vi phạm.
Điểm mới trong quy định này là việc bổ sung cách giải quyết đối với trường hợp chưa ký hợp đồng dịch vụ quản lý vận hành. Điều này giúp đảm bảo rằng mọi chủ sở hữu đều phải chịu trách nhiệm tài chính cho việc duy trì và vận hành tòa nhà, không để tình trạng một số cá nhân không đóng góp gây ảnh hưởng đến quyền lợi chung.
Chấp hành nội quy và thông báo vi phạm
Mỗi nhà chung cư đều có nội quy quản lý và sử dụng riêng, được xây dựng dựa trên quy định pháp luật và được thông qua tại Hội nghị nhà chung cư. Chủ sở hữu có trách nhiệm chấp hành nghiêm túc các nội quy này. Nếu phát hiện hành vi vi phạm, chủ sở hữu cần kịp thời thông báo cho đơn vị quản lý vận hành hoặc cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời.
Việc tuân thủ các nội quy giúp duy trì trật tự, an toàn và chất lượng sống cho toàn bộ cư dân trong tòa nhà. Đồng thời, việc phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm cũng là cách để mỗi cư dân bảo vệ quyền lợi và tài sản của mình.
Sửa chữa và bảo trì phần sở hữu riêng và chung
Trong quá trình sử dụng nhà chung cư, các hư hỏng thuộc phần sở hữu riêng có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng của các chủ sở hữu khác. Do đó, chủ sở hữu có trách nhiệm sửa chữa các hư hỏng này để đảm bảo không gây cản trở hoặc thiệt hại cho người khác. Ngoài ra, chủ sở hữu cũng cần tạo điều kiện và hỗ trợ đơn vị bảo trì khi thực hiện sửa chữa các hư hỏng thuộc phần sở hữu chung như sàn nhà, khu vệ sinh hay hệ thống thoát nước.
Trong trường hợp gây hư hỏng phần sở hữu chung hoặc phần sở hữu riêng của người khác, chủ sở hữu phải khôi phục lại nguyên trạng và bồi thường thiệt hại. Điều này không chỉ giúp duy trì sự hài hòa trong quan hệ giữa các cư dân mà còn giảm thiểu nguy cơ tranh chấp pháp lý.
Mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc
Một trong những quyền và trách nhiệm mới được bổ sung trong quy định là việc mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc đối với phần sở hữu riêng. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tài sản của mỗi cá nhân mà còn đảm bảo an toàn chung cho toàn bộ tòa nhà. Bên cạnh đó, chủ sở hữu cũng phải đóng góp kinh phí để mua bảo hiểm cháy nổ cho phần sở hữu chung.
Trong trường hợp xảy ra cháy nổ, nếu chủ sở hữu không thực hiện đúng trách nhiệm của mình, họ sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý và bồi thường thiệt hại. Quy định này nhằm nâng cao ý thức phòng chống cháy nổ và bảo vệ an toàn cho cả cộng đồng cư dân.
Thực hiện các quy định pháp luật khác
Ngoài các quyền và trách nhiệm đã nêu, chủ sở hữu nhà chung cư còn phải tuân thủ các quy định khác của pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng nhà chung cư. Điều này bao gồm cả các quy định về bảo vệ môi trường, an ninh trật tự và phòng chống tệ nạn xã hội. Việc tuân thủ đầy đủ các quy định này giúp tạo nên một môi trường sống văn minh, an toàn và bền vững cho tất cả cư dân.
Kết luận
Quy chế quản lý và sử dụng nhà chung cư mới, ban hành theo Thông tư số 05/2024/TT-BXD, đã cập nhật và bổ sung nhiều quyền và trách nhiệm quan trọng cho chủ sở hữu nhà chung cư. Việc hiểu rõ và thực hiện đúng các quy định này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của mỗi chủ sở hữu mà còn góp phần xây dựng cộng đồng cư dân văn minh, an toàn và phát triển bền vững. Trong bối cảnh nhà chung cư ngày càng phổ biến, việc nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và trách nhiệm cộng đồng là điều hết sức cần thiết.
